Percentage van iets

Een deel van het geheel berekenen

Henk verdient € 30,00 per dag.

Hiervan doet hij 15% in een spaarpot. Hoeveel geld gaat er dagelijks in de spaarpot?

15% is 15 x deel. Dat is 15 x € 0,30 = € 4,50. Henk spaart dus € 4,50 per dag.

Je kunt dit ook met een verhoudingstabel oplossen:

Je bent niet verplicht om eerst 1% uit te rekenen. In dit geval kun je ook 10% en 5% uitrekenen:

Een percentage van een percentage

Hoeveel is 5% van 20%?

5% is hetzelfde als 1/20 deel. Zie de pagina Makkelijke percentages.

1/20 van 20% is 1%.

Het nieuwe loon uitrekenen

Frits verdiende vorige maand € 30,00 per dag.

Z'n baas is erg tevreden, want hij geeft Frits 10% loonsverhoging. Hoeveel gaat Frits per dag verdienen?

10% is deel. Frits krijgt er dus € 3,00 bij. Voortaan verdient hij €33,00 per dag.

Je kunt dit ook met een verhoudingstabel oplossen:

Rente over rente

Bij veel spaarrekeningen wordt jaarlijks rente bijgeschreven. Meestal wordt in het volgende jaar rente berekend over het totale bedrag, inclusief de rente van het vorige jaar. Op die manier krijg je elk jaar iets meer rente uitbetaald, ook al voeg je zelf geen geld toe aan de rekening. In vaktermen heet dit "samengestelde interest".

Als je 10% rente krijgt, wordt je bedrag in ruim 7 jaar verdubbeld. Bijvoorbeeld:

Startbedrag: € 100,00 

na 1 jaar: € 110,00
na 2 jaar: € 121,00
na 3 jaar: € 133,10
na 4 jaar: € 146,41
na 5 jaar: € 161,05
na 6 jaar: € 177,16
na 7 jaar: € 194,87
na 8 jaar: € 214,36
 

Er is een vuistregel waarmee je globaal kunt uitrekenen na hoeveel tijd het startbedrag is verdubbeld:

aantal jaren = 72 / rentepercentage

Bij het percentage 10% kom je uit op 7,2 jaar. Als je het heel precies uitrekent (met Excel bijvoorbeeld), is het 7,2725 jaar (dus ietsje meer), maar voor een globale schatting is dit een handige regel. De rente wordt meestal pas na hele jaren bijgeschreven, dus voor de verdubbeling zul je toch moeten wachten tot 8 jaar.

Procenten van procenten

Hoeveel is 20% van 50%?

Stel: de twee dochters van Pietersen delen een erfenis. Zij krijgen ieder 50% (de helft) van het bedrag dat Pietersen nalaat. 

Stel: een van die twee dochters leeft niet meer. Daarom wordt haar deel van de erfenis verdeeld over haar vijf kinderen (de kleinkinderen van Pietersen). Zij krijgen ieder 20% (een vijfde deel) van die 50%.

1/5 x 1/2 = 1/10

De vijf kleinkinderen krijgen ieder 1/10 deel. Dat is 10%.

20% van 50% is dus 10%.

Je kunt hier zien dat je een percentage van een percentage kunt nemen.

20% (een vijfde deel) van 50 procent is 1/5 van 50 procent. Dat is 10 procent.

Als je percentages als breuken schrijft, kun je het eenvoudig uitrekenen.

Procentpunten en procenten

Let op het verschil tussen de begrippen procent en procentpunt.

Voorbeeld:

• Eerst betaal je 20% belasting.
• Daarna betaal je 21% belasting.
• Hoeveel is de belasting gestegen?

In procentpunten:

• De stijging van 20% naar 21% is 1 procentpunt,
  want 20 + 1 = 21.

In procenten:

• De stijging van 20% naar 21% is 5%,
  want 5% van 20% = 1%
  en 105% x 20% = 21%

De btw-verhoging is ook zo'n voorbeeld:

Als de btw stijgt van 19% naar 21%, is dat dus een stijging van:

• 2 procentpunten
  want 19 + 2 = 21
   
• 10,52 procent
  want 10,52 x 19% = 2%
  110,52% x 19% = 21%